وال پست یک عنصر سازه ای است که برای تقویت و استحکام دیوارهای بنایی و جلوگیری از خرابی و شکستگی آن ها در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد استفاده می شود. وال پست ها معمولاً به صورت عمودی (وادار قائم) یا افقی (وادار افقی) نصب می شوند و به دیوارها کمک می کنند تا در برابر تغییرات نیروهای جانبی مقاوم باشند.
وال پست ها نقش مهمی در اتصال دیوارهای غیرسازه ای به سازه اصلی ساختمان ایفا می کنند. این اتصال باعث افزایش استحکام کلی دیوارها و جلوگیری از جابجایی و تخریب آن ها در برابر نیروهای جانبی می شود. در شرایط زلزله، وال پست ها کمک می کنند تا دیوارها به صورت هماهنگ با سازه حرکت کنند و از شکستگی و سقوط دیوارها جلوگیری کنند.
آیین نامه های ملی و بین المللی: آیین نامه های مربوط به طراحی و اجرای وال پست ها از مراجع معتبر مانند ACI، ASTM و استانداردهای ملی ساختمان.
استفاده از وال پست ها و میلگرد بستر به عنوان تکنیک های مقاوم سازی دیوارهای بنایی، به همراه رعایت ضوابط اجرایی و استفاده از مواد با کیفیت، می تواند به بهبود کیفیت ساخت و ساز و افزایش ایمنی ساختمان ها کمک کند.
میلگرد بستر، یا به عبارت دقیق تر "bed joint reinforcement"، تکنیکی برای مقاوم سازی دیوارهای بنایی در برابر زلزله و سایر نیروهای جانبی است. این تکنیک به منظور کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از عدم استحکام کافی دیوارها در زلزله ها توسعه یافته و شامل استفاده از میلگردهای فولادی در داخل ملات بستر دیوارها می شود.
با بررسی زلزله های اخیر مشاهده می شود که بیشترین خسارت ها به دلیل عدم پایداری و اتصال مناسب دیوارها به سازه رخ می دهد. آیین نامه های ساختمانی توصیه می کنند که مقاومت و شکل پذیری دیوارهای بنایی و اتصال مناسب آن ها به سازه افزایش یابد. استفاده از میلگرد بستر به عنوان یک روش فنی و اقتصادی معتبر برای تقویت لرزه ای دیوارهای بنایی به خوبی این نیازها را برآورده می کند.
میلگرد بستر نردبانی: مفتول های عرضی به صورت قائم بر مفتول های طولی هستند و به دلیل ساختار ساده تر، نصب آسان تری دارند.
قیمت میلگرد بستر بسته به ضخامت، نوع فولاد، روش های تولید و پوشش گالوانیزه متفاوت است. استفاده از پوشش گالوانیزه برای افزایش طول عمر میلگرد بستر و مقاومت در برابر رطوبت و زنگ زدگی توصیه می شود. قیمت ها می توانند بر اساس نوسانات بازار و تامین کنندگان مختلف متفاوت باشند.
میلگرد بستر و وال پست هر دو برای مسلح سازی دیوارها کاربرد دارند، اما عملکرد آن ها متفاوت است. وال پست ها برای اتصال دیوارها به سازه های اصلی و افزایش استحکام کلی دیوارها استفاده می شوند، در حالی که میلگرد بستر بیشتر برای افزایش مقاومت دیوارها در برابر نیروهای جانبی به کار می رود. وال پست ها نمی توانند جایگزین میلگرد بستر شوند، اما میلگرد بستر می تواند در برخی شرایط جایگزین وال پست شود.
تهیه مواد اولیه: کلاف مفتول مرغوب از تولیدکنندگان معتبر تهیه می شود.
وال پستهای با مقطع نبشی از دو ورق تشکیل شدهاند که به صورت زاویه 90 درجه به هم متصل میشوند. این وال پستها در ساختمانها برای کنترل حرکت دیوارها در زمان زلزله استفاده میشوند و میتوانند به صورت ناودانی منقطع یا به شکل تیر IPE شکل گیری کنند و به عنوان وادارهای قائم نیز استفاده شوند. وال پستهای نبشی به عنوان وال پست میانی یا کناری برای اتصال به قاب سازهای مورد استفاده قرار میگیرند و با اتصالات خاص، عملکرد دیوار و قاب در برابر نیروهای زلزله را بهبود میبخشند. ابعاد و فواصل این وال پستها بر اساس استانداردهای طراحی و اجرا تعیین میشوند.
نبشی منقطع یک روش مقاومسازی برای ساختمانها در برابر زلزله است. این المان بهصورت قابل اجرا برای اتصال میانقابهای سازهای و غیرسازهای به اسکلت ساختمان استفاده میشود. این نوع وال پست با جنس مرغوب خود، اتصالات مقاومی را برای افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله فراهم میکند. نبشی منقطع به دلیل قابلیت حرکت در اثر زلزله و بازگشت به حالت اولیه، مقاومت بالایی در برابر زلزله و بارهای جانبی دارد.
نبشی منقطع گالوانیزه یکی از انواع وال پستهایی است که با پوشش ضد زنگ و خوردگی تولید میشود. فرآیند گالوانیزاسیون به دو روش گرم و سرد (الکترولیز) انجام میشود و مقاومت نبشیها را در برابر زنگ زدگی و خوردگی به طرز چشمگیری افزایش میدهد. وال پستهای نبشی منقطع گالوانیزه با نبشیهایی که با این فرآیند پوشش داده شدهاند، به کار میروند و میتوانند در هر محیطی مورد استفاده قرار گیرند.
نبشی منقطع ورق سیاه با استفاده از ورقهایی که با روکش ضدزنگ و ضدخوردگی تهیه شدهاند، تولید میشود. این نبشیها با فرآیند نورد گرم در دماهای بالای 1000 تا 1200 درجه سانتیگراد تولید میشوند و مقاومت بالایی در برابر شرایط جوی، رطوبت، زنگزدگی و مواد شیمیایی دارند. نبشیهای ورق سیاه به دلیل نوع پوشش خود، رنگ تیرهای دارند و به همین دلیل به آنها نبشیهای ورق سیاه گفته میشود.
آیین نامه 2800 و ضابطه 714 قوانینی را برای اجرای وال پستها در نظر گرفتهاند. استفاده از اتصال کشویی در تماس دیوار با عضو قائم سازه به عنوان یکی از روشهای مناسب پیشنهاد شده است. این اتصالات از طریق نوعهای ناودانی منقطع و پیوسته در فرآیند نورد گرم و سرد انجام میشوند و دیوار را به عضو قائم سازه متصل میکنند. بنابراین مطابق با آییننامه 2800، لازم است که حتماً نبشی منقطع با نبشیهای نورد گرم یا نورد سرد اجرا شود و امکان استفاده از نبشیهای فولادی معمولی وجود ندارد.
قیمت وال پستهای نبشی منقطع بهشدت به ویژگیهای نبشی، مانند طول، ارتفاع و ضخامت آنها وابسته است. با توجه به استفاده از فولاد و نوسانات قیمت فولاد در بازار، احتمال نوسانات قیمت وجود دارد. برای تعیین قیمت دقیق، نوع و کیفیت نبشیها بهطور دقیق باید بررسی شود. شرکتهای تولیدی مانند ایران سازه اقدام به تولید این نوع از وال پستها کردهاند که با ورق فولاد گالوانیزه و بدون نیاز به استفاده از ضدزنگ برای پیاده سازی، در برابر پوسیدگیها مقاوم هستند.
مزایای اصلی این وال پستها در مقایسه با انواع دیگر وال پست شامل نصب سادهتر بعد از دیوارچینی است. این نوع وال پستها مقرون به صرفهتر و بهینهتر هستند و میتوانند به راحتی بعد از دیوارچینی نصب شوند، در حالی که انواع دیگر وال پستها مانند وال پست کناری و وال پست میانی باید حتماً قبل از دیوارچینی نصب شوند.
در اجرای دیوار مسلح شده با میلگرد بستر، میتوان در ۵۰ سانتیمتر انتهای دیوار زیر سقف، از میلگرد بستر استفاده نکرد و به جای آن از ناودانی منقطع و یا نبشی منقطع گالوانیزه استفاده کرد. از لحاظ قیمتی، میلگرد بستر مقرون به صرفه است و نوع خرپایی آن مقاومت بیشتری در برابر نیروهای وارده دارد.
مناسبترین روش برای اتصال دیوار با هر ضخامتی به اعضا قائم سازهای، استفاده از نبشی منقطع است. در این حالت، استفاده از نبشیهای سرد نورد فولادی در طرفین دیوار که به وسیله پیچ و رول پلاک به عضو قائم سازهای اتصال داده میشوند، توصیه میشود. اتصال دیوار به زیر سقف باید به صورت اتصال کشویی بدون اتصال مستقیم دیوار به سقف و با استفاده از مهار خارج از صفحه دیوار با قطعاتی مانند نبشی منقطع یا ناودانی اجرا شود.